Turnike, ciddi kanamalarda hayat kurtaran ve kan akışını durdurarak kaybı önleyen ilkyardım yöntemlerinden biridir.
Temel amacı, kanın yaralı bölgeden vücudun geri kalanına akmasını engelleyerek hayati organlara kan akışını devam ettirmektir.
İlk yardım eğitimi alan herkesin turnike uygulaması hakkında bilgi sahibi olması gerekir. Ancak turnike her durumda kullanılmamalı, bilinçsiz uygulamalardan kaçınılmalıdır.
Turnike uygulaması sadece belirli acil durumlarda tercih edilmelidir:
Keskin bir cisimle oluşan derin kesikler,
Ezilme sonucu ciddi damar zedelenmeleri,
Kaza, patlama veya ciddi travmalar sonrası kontrolsüz kanamalar,
Kol ya da bacak gibi uzuvların kopması durumunda.
Özellikle atardamar kanamalarında (parlak kırmızı, fışkırır tarzda) hızlı ve doğru bir turnike uygulaması hayat kurtarıcıdır.
Turnike uygulaması adım adım şu şekilde gerçekleştirilir:
Kanamanın olduğu yerin 5-10 cm yukarısına sağlam bir materyal (turnike bandı, bez parçası, kravat vb.) sarılır.
Sargı çok sıkı olacak şekilde bağlanır, kan akışı durana kadar sıkılır.
Mümkünse turnike uygulama saati not edilir (örneğin hastanın alnına yazılır).
Önemli: Turnike uygulamasında mutlaka yumuşak doku üzerine baskı yapılmalı, eklem bölgelerinden kaçınılmalıdır.
Turnike sadece hayatı tehdit eden kanamalarda kullanılmalıdır.
Turnike kemik çıkıntıları veya eklem yerleri üzerine uygulanmamalıdır.
Uygulama çok sıkı ya da gevşek olmamalıdır.
Her 15-20 dakikada bir kısa süreli gevşetilmelidir.
Bu kurallar hayati önem taşır. Aksi takdirde uygulanan bölgede ciddi doku kaybı oluşabilir.
Turnike uygulandıktan sonra her 15-20 dakikada bir birkaç dakika gevşetilmesi tavsiye edilir.
Bunun amacı, baskı altındaki dokuların tamamen oksijensiz kalmasını önlemektir.
Ancak gevşetme sırasında kanamanın tekrar başlamaması için çok dikkatli olunmalıdır.
Turnike uygulaması mümkünse 1 saati aşmamalıdır.
Uzun süreli turnike uygulamaları, damar, sinir ve kas dokusunda geri dönüşü olmayan hasarlara yol açabilir.
Bu nedenle turnike uygulanan hastaya en kısa sürede tıbbi müdahale sağlanmalıdır.
Turnike yalnızca kollar ve bacaklara uygulanabilir.
Baş, boyun, gövde gibi bölgelerde turnike kullanımı son derece tehlikelidir.
Bu bölgelerde doğrudan bası ya da tampon uygulamaları tercih edilmelidir.
Turnike lastiği, genellikle damar yolu açılırken veya kan alınırken kullanılan elastik bir banttır.
Geçici süreli kan akımını durdurarak damarın şişmesini sağlar ve işlemi kolaylaştırır.
Ancak işlem bitince hemen çıkarılmalıdır, aksi halde doku hasarı oluşabilir.
Kan alma turnikesi özellikle kan örneği alınmadan önce kullanılan özel bir lastiktir.
Kısa süreli kullanılır ve işlem sonrası hemen gevşetilir.
Damar yapısını belirginleştirerek hemşire veya sağlık personelinin damar yolunu rahatça bulmasına yardımcı olur.
Turnikeler kullanım alanına göre farklılık gösterebilir:
Klasik Kumaş Turnike: Genellikle acil durumlarda doğaçlama kullanılan türdür.
Tıbbi Turnike (TQ): Profesyonel müdahaleler için tasarlanmış, ayarlanabilir ve hızlı açılabilir aparatlar içerir.
Lastik Turnike: Kan alma gibi basit işlemlerde kullanılır.
Her türün kullanım alanı ve süresi farklıdır.
Turnike uygularken sık yapılan hatalar şunlardır:
Gereksiz yere turnike kullanmak,
Turnikeyi fazla sıkı yapmak,
Uygulama yerinin yanlış seçilmesi,
Turnike saatinin yazılmaması,
Turnikeyi uzun süre gevşetmeden bırakmak.
Bu hatalar hastanın uzuv kaybına veya hayati tehlike yaşamasına neden olabilir.
Turnike uygulamasının ardından şunlar yapılmalıdır:
Turnike uygulama saati mutlaka belirtilmelidir.
Hasta hızla tıbbi merkezlere sevk edilmelidir.
Turnike gevşetilmemelidir (ancak eğitimli sağlık personeli tarafından yapılabilir).
Modern tıpta turnike kullanımı belirli kurallara bağlanmıştır.
Özellikle askerî alanda ve travma merkezlerinde gelişmiş turnike sistemleri kullanılmaktadır.
Ayrıca, spor yaralanmaları ve saha acil durumlarında da turnike önemli bir kurtarıcıdır.
İlkyardım eğitimi almayan kişilerin turnike uygulaması önerilmez.
Yanlış uygulamalar daha ciddi sonuçlar doğurabilir.
Bu yüzden temel ilkyardım kurslarına katılmak, doğru turnike bilgisi edinmek hayati önem taşır.
Dünyada ve Türkiye’de birçok olayda doğru turnike uygulaması sayesinde hayati kanamalar durdurulmuş ve hastaların yaşamı kurtarılmıştır.
Özellikle afet, trafik kazası ve çatışma bölgelerinde turnike kullanımına dair yüzlerce başarı hikâyesi bulunmaktadır.
Hayır. Turnike yalnızca ciddi, kontrol edilemeyen kanamalarda veya uzvun kaybı riski olduğunda uygulanmalıdır. Küçük kanamalarda bası ve tampon yeterlidir.
Turnike uygulanan bir hastanın en geç 1 saat içinde hastaneye ulaştırılması ideal kabul edilir. Süre uzadıkça doku kaybı riski artar.
Özel turnike ekipmanları yoksa, geniş bir kumaş parçası, kravat, kemer veya elastik bir bandaj kullanılabilir. Ancak keskin kenarlı, ip veya tel gibi ince malzemeler kullanılmamalıdır.
Turnike eğitimli kişiler dışında gevşetilmemelidir. Eğer çevrede profesyonel sağlık ekibi yoksa, uygulandıktan sonra sabit bırakılmalı ve profesyonel yardım beklenmelidir.
Turnike, yaralanmanın 5-10 cm yukarısından yapılır çünkü atardamar kan akışını durdurmak için basıya ihtiyaç vardır. Yaralı bölgenin altından turnike yapmak etkisiz olur.
Hastanın hastaneye ulaştırılmasında doktorlar için turnikenin ne kadar süre uygulandığını bilmek hayati önem taşır. Turnike saati bilinmezse, müdahale süreci riskli hale gelebilir.
Turnike, ilkyardımın en kritik uygulamalarından biridir.
Bilgi eksikliği ölümcül sonuçlara, doğru bilgi ise hayat kurtarıcı mucizelere yol açar.
Her bireyin temel turnike uygulamasını öğrenmesi, hem kendi hem de çevresindekilerin hayatını korumada büyük bir fark yaratır.
İlgili diğer içerikler
Amatem Nedir? Türkiye’de Amatem Merkezleri ve Başvuru Süreci
Amatem, “Alkol ve Madde Bağımlılığı Tedavi ve Eğitim Merkezi” ifadesinin kısaltmasıdır. Türkiye’de Sağlık Bakanlığı’na bağlı olarak hizmet veren bu merkezler, alkol, uyuşturucu ve diğer bağımlılık türleriyle mücadele eden bireylerin tedavi ve rehabilitasyon sürecini üstlenir. Bağımlılık sadece fiziksel bir durum değil; psikolojik, sosyal ve davranışsal boyutları olan ciddi bir halk sağlığı sorunudur. Amatem’ler bu sorunu çok yönlü ele alır, yalnızca ilaç tedavisi değil, psikososyal destek, aile eğitimi ve topluma yeniden kazandırma süreçlerini de içerir.
Kabızlık Nedir? Neden olur? Ne İyi Gelir?
Kabızlık, bağırsak hareketlerinin yavaşlaması sonucunda dışkının zor ya da seyrek şekilde atılması durumudur. Genellikle haftada üçten az dışkılama ile tanımlanır. Ancak sadece sıklık değil, dışkının sert olması, zorlanarak çıkması ya da tam boşaltılamamış hissi de kabızlığın bir parçasıdır. Her yaştan bireyi etkileyebilen bu durum, yaşam kalitesini ciddi şekilde düşürebilir. Kimi zaman geçici ve zararsızdır, kimi zaman ise uzun süren kronik bir tabloya dönüşerek altta yatan daha ciddi hastalıkların belirtisi olabilir.
Ötenazi Nedir? Tıbbi, Hukuki ve Ahlaki Yönleriyle Ötenazi
Ötenazi, ölümcül hastalığa sahip bir kişinin, dayanılmaz acılar yaşaması veya yaşam kalitesinin geri dönülemez şekilde yok olması durumunda, kendi isteğiyle ya da tıbbi gerekçeyle hayatının sonlandırılmasıdır. Bu kavram, tıbbi, ahlaki, hukuki ve dini birçok alanda tartışmalara neden olur. Kelime kökeni itibarıyla Yunanca'dan gelir; "eu" (iyi) ve "thanatos" (ölüm) sözcüklerinin birleşimiyle oluşur. Yani ötenazi, “iyi ölüm” ya da “onurlu ölüm” anlamı taşır.
Peeling Nedir? Cilt Bakımında Peelingin Önemi ve Yöntemleri
Cildimiz her gün dış etkenlere, kir ve toz parçacıklarına maruz kalıyor. Zamanla bu kirlilik cilt yüzeyinde birikiyor ve ölü hücrelerle birlikte mat, cansız bir görüntü oluşturuyor. İşte tam da bu noktada devreye peeling giriyor. Peeling, cildin üst katmanındaki ölü hücreleri nazikçe temizleyerek, daha canlı, pürüzsüz ve sağlıklı bir cilt görünümü sağlar. Peki, peeling nasıl yapılır ve gerçekten etkili bir cilt bakım rutininin vazgeçilmezi midir? Gelin tüm detaylarıyla birlikte bakalım.
Perfüzyon Nedir? Tanımı, Teknikleri ve Sağlık Alanında Önemi
Tıbbın birçok alanında hayati rol oynayan bir kavram olan perfüzyon, vücut dokularına yeterli miktarda kanın ulaşması sürecini tanımlar. Bu süreç, dokuların oksijen ve besin maddeleriyle beslenmesini sağlarken, atık ürünlerin de uzaklaştırılmasını mümkün kılar. Kısaca söylemek gerekirse, perfüzyon yaşamın devamı için olmazsa olmaz bir süreçtir. Peki perfüzyon nedir ve neden bu kadar hayati öneme sahiptir? Gelin, bu kritik kavramı tüm yönleriyle birlikte detaylıca ele alalım.
Şekeri Ne Düşürür? Doğal Yollar ve Yararlı Besinler
Kan şekeri, vücudun en temel enerji kaynaklarından biridir. Ancak bu seviyenin normalin üzerine çıkması yani yüksek kan şekeri (hiperglisemi), diyabetin temel göstergesidir ve tedavi edilmediğinde ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu yüzden kan şekerini kontrol altına almak ve gerektiğinde düşürmek hayati öneme sahiptir. Peki günlük hayatta şekeri düşürmenin yolları nelerdir? Beslenme, egzersiz, doğal yöntemler ve bazı tıbbi müdahaleler bu konuda nasıl rol oynar? Hepsi bu yazıda detaylı şekilde anlatılıyor.
Soğuk Kompres Nedir? Evde Ağrı Tedavisi Yöntemleri
Soğuk kompres, vücuttaki çeşitli ağrı, şişlik ve iltihaplanma gibi durumlarda rahatlatıcı bir tedavi yöntemi olarak yaygın olarak kullanılır. Ağrı kesici ilaçlardan önce uygulanabilen bu yöntem, evde kolayca yapılabilir ve çoğu zaman etkili sonuçlar sağlar. Soğuk kompresin doğru şekilde uygulanması, iyileşme sürecini hızlandırabilir ve olası yan etkileri azaltabilir. Peki, soğuk kompres nedir, nasıl yapılır ve hangi durumlarda kullanılır?
Popüler içerikler
Andulasyon Nedir? Ne İşe Yarar?
Andulasyon terapisi, vücudu rahatlatmak ve hücresel düzeyde iyileşmeyi desteklemek amacıyla titreşim ve kızılötesi (infraruj) dalgaları kullanan bir tedavi yöntemidir. Bu terapi, kas ağrıları, dolaşım problemleri ve kronik yorgunluk gibi rahatsızlıkları hafifletmek için sıklıkla tercih edilir. Avrupa’da geliştirilen andulasyon, zamanla farklı alanlarda etkili bir tedavi aracı olarak sağlık dünyasında geniş bir yer edinmiştir. Vücudun çeşitli bölgelerine uygulanan bu yöntem, hem fiziksel hem de psikolojik rahatlama sağlar ve bireylerin yaşam kalitesini artırabilir.
Depilasyon Nedir? Depilasyon ve Epilasyon Arasındaki Fark
İstenmeyen tüylerden kurtulma konusu, hem kadınlar hem de erkekler için uzun yıllardır önemli bir kişisel bakım rutini olmuştur. Ancak bu konuda kullanılan terimler bazen kafa karıştırıcı olabilir. Özellikle "depilasyon" ve "epilasyon" kavramları sık sık birbirine karıştırılır. Peki, depilasyon tam olarak nedir, nasıl yapılır ve epilasyondan farkı nedir? Bu yazıda tüm detaylarıyla bu konuyu ele alacağız.
Diode (Diyot) Lazer Epilasyon Nedir? Nasıl Yapılır?
Günümüzde istenmeyen tüylerden kalıcı bir şekilde kurtulmak isteyen pek çok kişi, lazer epilasyon yöntemlerini tercih ediyor. Diode (diyot) lazer epilasyon, modern ve etkili bir yöntem olarak popüler olmuş durumda. Peki, diode lazer epilasyon nedir, nasıl yapılır ve bu işlemle ilgili bilmeniz gerekenler nelerdir? Tüm bu soruların cevapları için makalemizi okumaya devam edin.
Flor Nedir? Faydaları ve Kullanım Alanları
Flor, periyodik tablonun 17. grubunda yer alan, son derece reaktif bir kimyasal elementtir. Sembolü F ve atom numarası 9'dur. Flor, diş sağlığıyla bilinse de, aslında birçok endüstri ve tıbbi alanda yaygın bir şekilde kullanılır. Doğada serbest halde bulunmayan bu element, birçok bileşik oluşturarak çeşitli kullanımlara olanak sağlar. Flor, doğru miktarda kullanıldığında oldukça faydalıdır ancak fazla alındığında zararlı olabilir. Bu makalede, florun ne olduğu, kullanım alanları, faydaları ve zararları hakkında detaylı bilgiler bulabilirsiniz.
Konjesyon Nedir? Evde Çözüm Yolları ve Pratik Öneriler
Sağlık alanında sıkça karşımıza çıkan konjesyon terimi, farklı tıbbi durumlarla ilişkili olabilir. Konjesyon, genellikle vücuttaki bir bölgede kan veya diğer sıvıların birikmesi anlamına gelir. Özellikle pelvik konjesyon sendromu (PKS), kadınlarda kronik pelvik ağrıya yol açan ciddi bir durumdur. Peki, konjesyon nedir ve hangi tedavi yöntemleri uygulanabilir? Bu yazıda, konjesyon ve PKS hakkında merak edilenleri ele alacağız.