Fitre Nedir? Ne Zaman Verilir? Neden Verilir?

Fitre'nin Tanımı ve Dini Dayanağı

Fitre, Arapça kökenli "fıtır" kelimesinden türemiştir. Fıtır; yaratılış, doğuş anlamına gelir. Bu sadaka da insanın yaratılışına, fıtratına uygun bir paylaşma davranışıdır. Peygamber Efendimiz (s.a.v.), fitre sadakasını orucu arındırmak ve yoksullara destek olmak amacıyla farz kılmıştır.

Hadislerde, "Resûlullah (s.a.v.) Ramazan bayramında, oruçlunun boş ve kötü sözlerden arınması ve yoksullara yiyecek verilmesi için fitreyi farz kıldı" (Ebû Dâvûd, Zekât 18) buyrulmuştur.

Fitre Kimlere Farzdır?

Fitre vermek, Müslüman, akıllı, ergenlik çağına gelmiş ve temel ihtiyaçlarından fazla mal varlığına sahip olan her birey için vaciptir. Ailedeki her birey için ayrı ayrı fitre verilmesi gerekir. Kişi sadece kendi adına değil, bakmakla yükümlü olduğu kimseler adına da fitre verir.

• Anne, baba

• Çocuklar

• Eş

Zengin bir birey, ailesindeki her birey için ayrı fitre vermelidir. Bebekler ve yaşlılar dahil herkes için fitre verilmesi uygundur.

Fitre Ne Zaman Verilir?

Fitre, Ramazan ayı boyunca verilebilir. Ancak en faziletli zamanı, bayram namazından önceki vakittir. Bu süre geçtikten sonra verilirse, sadaka hükmü taşır ama fitrenin sevabını tam karşılamaz.

En uygun zamanlar:

• Ramazan ayı içinde herhangi bir gün

• Bayram sabahı namazdan önce

Geç verilirse:

• Bayramdan sonra da verilebilir

• Ancak geciktirmek mekruh kabul edilir

Fitre Ne Kadar Verilir?

Fitre miktarı, her yıl Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından belirlenir. Bu miktar, bir kişinin bir günlük normal gıda ihtiyacını karşılayacak düzeydedir. 2024 yılı için fitre miktarı örnek olarak 70 TL olarak belirlenmişse, her birey için bu miktarda fitre verilmesi gerekir.

Ödeme şekli:

• Gıda (un, pirinç, hurma vb.)

• Nakit para

• Kredi kartıyla online ödeme (bazı dernek ve vakıflar üzerinden)

Fitre Kimlere Verilir?

Fitre, zekâtta olduğu gibi belirli sınıflara verilebilir. Fitreyi alacak kişinin, temel ihtiyaçlarını karşılayamayacak durumda olması gerekir.

Verilebilecek kişiler:

• Fakirler

• Yoksullar

• Borçlular

• Yolda kalmışlar (misafirler)

Verilemeyecek kişiler:

• Anne, baba, dede, nine

• Çocuklar ve torunlar

• Zengin kişiler

Kişi, fitresini birden fazla kişiye bölebilir ya da bir kişiye birkaç kişilik fitre verebilir.

Fitre ile Zekât Arasındaki Farklar

Fitre ile zekât farklı ibadetlerdir:

• Fitre, Ramazan ayında verilir; zekât yılın herhangi bir zamanında

• Fitre, daha az miktarlıdır; zekât nisap miktarı malı olanlara farzdır

• Fitre doğrudan temel ihtiyaç sahiplerine verilir; zekât daha geniş kategorilere

Fitre Verirken Nelere Dikkat Edilmeli?

• Samimi bir niyetle verilmelidir

• Helal kazançtan ayrılmalıdır

• Gönül rızasıyla, gönül kırmadan teslim edilmelidir

• Gerçekten ihtiyacı olan kişiler seçilmelidir

Bazı kişiler adına verilecek fitrelerin, onların bilgisi dahilinde olması gerekmez ancak vekâleten verildiği niyet edilmelidir.

Online Fitre Verilir mi?

Günümüzde birçok hayır kurumu ve vakıf, fitre toplamak için online sistemler kurmuştur. Kredi kartıyla yapılan ödemeler, eğer niyet edilirse geçerli kabul edilir. Önemli olan, bu yardımların doğru kişilere ulaşmasıdır.

Fitre ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular

1. Bebek için fitre verilir mi?

Evet, doğmuş olan bebek için de fitre verilmelidir.

2. Öğrenci fitre verebilir mi?

Eğer kendi geçimini sağlayacak düzeydeyse ve temel ihtiyaçlarından fazla mala sahipse, fitre vermesi gerekir.

3. Kredi kartıyla verilen fitre geçerli mi?

Evet, niyetle birlikte verildiğinde geçerli kabul edilir.

4. Fitre ile zekât aynı kişiye verilir mi?

Evet, aynı kişiye hem zekât hem fitre verilebilir. Ancak dikkatli seçim yapılmalıdır.

5. Bir kuruma fitre verilir mi?

Eğer bu kurum doğrudan ihtiyaç sahiplerine ulaştırıyorsa, fitre verilebilir.

Fitre Hakkında Kısa Özet

Fitre, sadece bir dini vecibe değil, aynı zamanda toplumsal dayanışmanın ve yardımlaşmanın güçlü bir göstergesidir. Ramazan ayının ruhunu yansıtan bu ibadet, her bireyin topluma karşı sorumluluğunu yerine getirmesi açısından önemlidir. Düşük meblağlarla bile yapılabilen bu yardım, manevi anlamda büyük bir değere sahiptir. Fitre, orucun içsel arınmasını toplumsal iyilikle tamamlayan, inançla ahlakı buluşturan bir ibadettir.