Tekerrür Nedir? Hukukta Tekerrür Şartları ve Uygulaması

Tekerrür Ne Demek TDK?

Türk Dil Kurumu’na (TDK) göre tekerrür kelimesi;
"Yineleme, tekrar etme" anlamlarına gelir.

Hukuk alanında ise bu kavram, bir bireyin daha önce mahkum olduğu bir fiili benzer şekilde tekrar işlemesi ve bunun hukuki sonuç doğurması anlamında kullanılır.

Hukukta Tekerrür Ne Anlama Gelir?

Hukukta tekerrür, kişisel kusur ve sorumluluğu esas alan ceza sisteminde, mükerrer suçlulara yönelik özel bir düzenleme olarak yer alır.

Hukuki anlamıyla tekerrür:

• Failin geçmişteki sabıkası nedeniyle,

• Yeniden suç işlemesi durumunda,

• Toplumun korunması amacıyla ceza infazı üzerinde etkili olacak özel hükümler uygulanmasıdır.

Yani yeni işlenen suç, cezanın sadece miktarını değil, infaz şeklini de doğrudan etkiler.

Suçta Tekerrür (TCK 58)

Türk Ceza Kanunu (TCK) madde 58, suçta tekerrürü kapsamlı şekilde düzenler.

Özetle TCK 58’e göre:

• Sanık hakkında daha önce verilmiş bir mahkumiyet kararı kesinleşmiş olmalıdır.

• Yeni işlenen suç, kesinleşmiş mahkumiyetten sonra işlenmelidir.

• İkinci suç için verilen cezanın infazı sırasında mükerrirlere özgü infaz rejimi uygulanır.

Önemli Not:
Suçun tekrarlanması halinde, ceza doğrudan artırılmaz; fakat koşullu salıverilme ve açık cezaevi gibi infaz aşamalarında ciddi sınırlamalar getirilir.

Tekerrür Ceza Hesaplama Nasıl Yapılır?

Tekerrür ceza hesaplaması doğrudan cezanın artırılması değil, infaz şeklinin değiştirilmesi anlamına gelir.

Şu adımlar izlenir:

1. İlk mahkumiyet kesinleşmiş mi?

2. İkinci suç, ilk mahkumiyetten sonra mı işlenmiş?

3. İkinci suçtan da mahkumiyet kararı alınmış mı?

Bu şartlar gerçekleşmişse:

• Sanık normal şartlarda %50'sini tamamlayınca açık cezaevine geçebiliyorken, mükerrirler için bu süre uzatılır.

• Koşullu salıverilme için daha ağır şartlar aranır.

Özetle, tekerrür ceza miktarını değil, infaz koşullarını ağırlaştırır.

Suçta Tekerrür ve Mükerrirlere Özgü İnfaz Rejimi

Mükerrirlere özgü infaz rejimi şu şekilde işler:

• Açık cezaevi hakkı geciktirilir veya tamamen kaldırılabilir.

• Denetimli serbestlik süresi mükerrerler için daha geç başlar.

• Koşullu salıverilme oranı artırılır; örneğin normalde cezanın 2/3’ü tamamlandığında salıverilen sanık, mükerrer ise cezanın 3/4'ünü tamamlamak zorunda kalabilir.

Amaç, suç alışkanlığını önlemek ve toplum güvenliğini artırmaktır.

Suçta Tekerrür Hükümlerinin Uygulanma Şartları

Suçta tekerrür hükümlerinin uygulanabilmesi için:

• Önceki mahkumiyetin kesinleşmiş olması,

• Yeni suçun, ilk suçun kesinleşmesinden sonra işlenmesi,

• İkinci suçun da mahkumiyetle sonuçlanması gerekir.

Bu şartlardan biri eksikse, tekerrür hükümleri uygulanamaz.

2. Kez Mükerrir Ne Demek?

2. kez mükerrir, tekerrür hükümleri uygulandıktan sonra kişinin bir kez daha suç işlemesi hâlinde kullanılan bir terimdir.

Bu durumda:

• Mükerrerin cezai sorumluluğu daha da ağırlaşır.

• Ceza infazı neredeyse tamamen kapalı cezaevinde geçer.

• Açık cezaevi ve denetimli serbestlik gibi imkânlardan daha sınırlı yararlanılır.

2. Kez Tekerrür Şartları

İkinci kez tekerrür için aranan şartlar şunlardır:

• İlk tekerrür infaz süreci tamamlanmış olmalı,

• İkinci suç, ilk infazdan sonra işlenmiş olmalı,

• Mahkumiyet kesinleşmiş olmalı.

Bu noktada suçlunun suça eğilimli kişilik yapısına dikkat edilir.

4/4 Mükerrer Ne Demek?

"4/4 mükerrer" ifadesi, kişinin dört kez suç işleyip her seferinde tekerrür hükümlerine tabi tutulmasını ifade eder.

Bu tür vakalarda:

• Ceza infazı son derece ağırlaştırılır.

• Toplum güvenliği ön planda tutulur.

• Açık cezaevi ve denetimli serbestlik neredeyse tamamen kaldırılır.

Suçta Tekerrür Hükümlerinin Uygulanamayacağı Haller

Bazı durumlarda tekerrür hükümleri uygulanmaz:

• İlk mahkumiyet yalnızca adli para cezası içeriyorsa,

• İlk suç çocuk yaşta işlenmişse,

• Aradan geçen süre nedeniyle tekerrür süresi dolmuşsa (genelde 5 yıl).

Bu durumlar, bireysel adaletin ve hak ölçülülüğünün korunması için önemlidir.

Tekerrür Hükümleri Kaç Yıl Geçerli?

Tekerrür hükümleri, birinci cezanın infazından itibaren:

• Genel suçlarda 5 yıl,

• Ağır cezalı suçlarda 8 yıl
  süreyle geçerlidir.

Bu süreler geçtikten sonra yeni bir suç işlense dahi tekerrür uygulanmaz.

Tekerrür ile Mükerrer Arasındaki Fark Nedir?

Özetle:

• Tekerrür, aynı suçun veya benzer suçların tekrarıdır.

• Mükerrer, bu duruma düşmüş kişidir.

Yani biri kavram, diğeri kişiyi tanımlar.

Hayatın İçinden Bir Örnek: Türkiye’de Tekerrür Uygulaması

Örneğin:
Bir kişi 2012 yılında "nitelikli dolandırıcılık" suçundan mahkum olmuş ve 2015’te tahliye olmuştur.
2018’de tekrar dolandırıcılık yaptığı tespit edilirse:

• Önceki mahkumiyeti kesinleşmiş olduğu için,

• Yeni suçun önceki mahkumiyetten sonra işlendiği için,

• Ve yeni suçta da mahkumiyet kararı verildiği için
  tekerrür hükümleri uygulanacaktır.

Bu kişiye normal dolandırıcılık cezası verilecek ama infaz süreci çok daha ağır işleyecektir.

Ceza Adaletinde Tekerrürün Rolü

Tekerrür, sadece bireyi değil, toplumun genel güvenliğini korumayı amaçlayan bir hukuki kurumdur.
Bir yandan caydırıcılığı artırırken, diğer yandan suçluların topluma yeniden kazandırılması ihtimalini de göz önünde bulundurur.

Adalet sisteminin dengesi, tekerrür hükümlerinin titizlikle ve ölçülü şekilde uygulanmasına bağlıdır.