Part Time Nedir? Esnek Çalışma Hayatına Gerçekçi Bir Bakış

Günümüz iş dünyası esnekliği her zamankinden daha çok konuşuyor. Bu esnekliğin kalbinde ise part time çalışma modeli var. Özellikle farklı yaşam koşulları, eğitim-öğrenim veya aile sorumlulukları derken, yarı zamanlı işler birçok kişinin radarına giriyor. Peki, tam olarak part time nedir ve hayatımızı nasıl şekillendiriyor? Gelin, detaylarına bakalım.
Part Time Ne Demek? Basit Tanımı ve Türkiye'deki Yeri
Part time, İngilizceden gelme bir terim. Bizde ona yarı zamanlı iş ya da kısmi süreli çalışma diyoruz. Tam zamanlı (full time) işlere göre daha az saat çalışmayı gerektiren bir anlaşma aslında.
En Temel Tanımıyla Part Time
En basit haliyle, part time çalışmak demek, bir şirkette kısa süreli çalışmayı kabul etmek demek. Yani tam zamanlı bir çalışanın haftalık mesaisinden çok daha az saat iş başında olmak anlamına geliyor. Diyelim ki şirket, tam zamanlı çalışanından haftada 45 saat bekliyor, sizden ise 20 saat. İşte bu, part time istihdamın ta kendisi. Zamanı daha verimli kullanmak isteyenler için birebir.
Türkiye'de Yasal Olarak Part Time
Türkiye'de part time çalışma, 4857 Sayılı İş Kanunu'nun 13. maddesinde "Kısmi Süreli İş Sözleşmesi" olarak karşımıza çıkar. Yasa diyor ki: Eğer bir işçi, emsal tam süreli çalışandan "önemli ölçüde daha az" bir sürede iş yapıyorsa, bu kısmi süreli çalışmadır. Bu kanuni tanım, özellikle yarı zamanlı iş yapanların haklarını ve yükümlülüklerini belirliyor.
Part Time mı, Full Time mı? Temel Farklar
Part time ile full time arasındaki en büyük fark elbette çalışma saatleri. Full time haftada genelde 45 saate kadar çıkarken, part time genellikle 30 saatin altında kalır. Bu saat farkı, sadece mesai değil, sosyal haklar, maaş ve iş güvencesi gibi konularda da ayrışmaya yol açar. Genelde full time çalışanlar daha kapsamlı haklara sahipken, part time çalışanların hakları çalıştıkları süreye göre şekillenir.
Part Time Çalışmanın Artıları: Esneklik ve Yeni Kapılar
Part time çalışmak, özellikle belirli koşullardaki kişiler için hayatı kolaylaştıran birçok avantaj sunuyor. Daha rahat zaman yönetimi ve farklı hedeflere odaklanma imkanı tanıyor.
Öğrenciler ve Yeni Mezunlar İçin Biçilmiş Kaftan
Öğrenciler için part time işler tam anlamıyla bulunmaz bir nimet. Hem ek gelir sağlıyor, hem de gelecekteki kariyerleri için müthiş bir deneyim kazanma fırsatı sunuyor. Derslere devam ederken kısa süreli çalışma tecrübesi edinmek, mezun olduktan sonra özgeçmişlerine (portfolyo) güçlü bir madde ekliyor. Bu sayede sadece ders kitaplarından ibaret kalmayıp, iş dünyasına erkenden adım atıyorlar. Bir de tabii, iş hayatından insanlar tanıyıp ağ kurmak ve ileride iş başvurusunda kullanacakları referans edinmek de cabası.
Aile Sorumluluğu Olanlara Can Simidi Esneklik
Çocuk bakımı, yaşlı ebeveynlere destek veya diğer ailevi yükümlülükler, tam zamanlı çalışmayı bazen imkansız kılabilir. İşte burada part time çalışma devreye giriyor. Özellikle aile sorumluluğu taşıyanlara esnek mesai imkanları sunarak hayatlarını dengelemelerine yardımcı oluyor. Mesai saatlerini çocuğunun okuluna veya ebeveyninin doktor randevusuna göre ayarlayabilen kişiler, hem ailelerine zaman ayırıyor hem de ekonomik hayattan kopmuyorlar. Kadınların işgücüne katılımını desteklemesi açısından da bu çok değerli.
Ek Gelir Kaynağı Olarak Part Time Fırsatları
Zaten bir işi olan ama cebini biraz daha doldurmak isteyenler için part time işler harika bir ek iş fırsatı. Belirli bir birikim yapmak, yeni bir hobiye yatırım yapmak ya da sadece finansal olarak daha rahatlamak isteyenler için ideal. Kısa süreli çalışma hem bütçeyi rahatlatıyor hem de farklı sektörleri deneme, yeni beceriler kazanma şansı veriyor. Finansal bağımsızlık yolunda önemli bir basamak olabiliyor.
Part Time İşlerin Eksileri ve Dikkat Edilmesi Gereken Riskler
Part time çalışmanın sağladığı kolaylıklar kadar, bazı dezavantajları ve riskleri de var. Özellikle sosyal haklar ve paranın devamlılığı konusunda dikkatli olmak şart.
Sosyal Haklar: Tamamen Güvencede misiniz?
Part time çalışanlar, tam zamanlı meslektaşlarına göre bazen daha sınırlı sosyal güvence haklarına sahip olabiliyor. Sigorta primleri çalıştıkları süreye göre yattığı için, emeklilik prim gün sayıları daha yavaş birikir. Ayrıca, bazı özel sağlık sigortaları veya diğer yan haklar, part time çalışanlara ya hiç verilmez ya da kısıtlı sunulur. Bu, özellikle uzun vadeli planlar yapanlar için önemli bir risk. Bir de tabii, sigortasız çalışma gibi durumlar var ki, yasal hiçbir hakkınızın olmadığı, büyük riskler taşıyan bir yol.
Gelirde Belirsizlik ve Düzensizlik
Part time işler, her ay cebinize aynı paranın gireceği garantisini vermez. Çalışma saatlerinin iş yoğunluğuna göre değişmesi, aylık kazancınızın da oynamasına neden olabilir. Bu gelir dengesizliği, tek geçim kaynağı part time iş olanları zorlayabilir. Beklenmedik bir harcama çıktığında sıkıntı yaşayabilirler. Ayrıca işverenlerin iş yüküne göre saatleri kısma ya da sözleşmeyi feshetme ihtimali, iş güvencesi açısından da soru işaretleri yaratır.
Kariyer Gelişimi: Ne Kadar İleri Gidebilirsiniz?
Başlangıçta deneyim kazanmak için iyi olsa da, part time çalışma uzun vadede kariyer gelişiminizi sınırlayabilir. Daha az mesai demek, genellikle daha az sorumluluk ve büyük projelere daha az dahil olmak demektir. Bu da terfi etme şansınızı azaltabilir ya da belirli bir alanda derinleşmenizi engelleyebilir. Yöneticilik ya da liderlik pozisyonları için çoğu zaman full time deneyim beklenir. Bu yüzden, part time çalışmayı seçerken, uzun vadeli kariyer hedeflerinizi göz önünde bulundurmakta fayda var.
Dr. Emre Koçak - İş Hukuku Uzmanı, Akademisyen (Marmara Üniversitesi): “Part time çalışmanın esneklik yönü öne çıkmakla birlikte, hukuki açıdan riskleri de büyüktür. En kritik sorunlardan biri, çalışanların haklarının sözleşmeyle açıkça tanımlanmamış olmasıdır. Çoğu zaman işverenle çalışan arasındaki belirsizlik, sigortasızlık ve fazla mesai gibi konularda hak ihlallerine yol açmaktadır. Bu nedenle kısmi süreli iş sözleşmeleri net, yazılı ve takip edilebilir olmalıdır.”
Part Time Çalışma Saatleri ve İşleyiş Biçimleri
Part time çalışmanın özünde, mesai saatlerinin esnekliği yatar. Bu esneklik hem yasalarla hem de her sektörün kendine özgü ihtiyaçlarıyla şekillenir.
Yasal Süre Sınırları: Kanun Ne Diyor?
Türkiye'de 4857 Sayılı İş Kanunu, kısmi süreli çalışma için bir çerçeve çizer. Kanuna göre, bir çalışanın part time sayılması için haftalık mesaisinin, aynı işi tam zamanlı yapan birine göre "önemli ölçüde daha az" olması gerekiyor. Uygulamada ve Yargıtay kararlarında, bu sınır genellikle haftalık 30 saat ve altı olarak kabul edilir. Bu sınır, çalışanların haklarını korumak ve işverenlerin doğru tanımlama yapması açısından çok önemli.
Uygulamada Esneklik ve Sektörlerin Farkı
Yasal sınırlar bir yana, part time çalışmanın gerçek hayattaki uygulaması, sektörden sektöre ve şirketten şirkete değişir. Örneğin, bir markette yarım gün çalışmak mümkünken, bir çağrı merkezinde belirli vardiyalara uymanız gerekebilir. Öğrenciler için ders programına uygun esnek mesai saatleri sunulurken, bazı hizmet alanlarında hafta sonu ya da akşam mesaileri oldukça yaygındır. Bu sektörel farklılıklar, iş arayanların kendi yaşamlarına en uygun part time işi bulmalarına olanak tanır. İşverenler de bu sayede, iş yoğunluğuna ve müşteri taleplerine göre kısa süreli çalışma modellerini rahatça kullanabilirler.
Hangi Sektörlerde Part Time İşler Ön Planda?
Part time işler, bazı sektörlerde diğerlerinden çok daha fazla karşımıza çıkar. Bu sektörler genellikle hızlı sirkülasyonun olduğu, esnekliğe ihtiyaç duyan veya dönemsel olarak yoğunlaşan alanlardır.
Öğrencilerin Gözdesi İş Alanları
Part time işlerin en yoğun olduğu alanlar genellikle hizmet sektörü, perakende, gıda sektörü (restoranlar, kafeler) ve eğitim (özel ders, kurslar) diyebiliriz. Buralarda esnek mesai imkanları bol olduğu için öğrenciler dersleriyle işi kolayca birleştirebilir. Marketlerde kasiyerlik, mağazalarda satış danışmanlığı, kafelerde garsonluk, dershanelerde etüt hocalığı; bunlar öğrencilerin sıkça yöneldiği part time işler. Ayrıca çağrı merkezi operasyonları da yarı zamanlı çalışma için popüler bir alan.
Uzaktan ve Freelance Part Time Fırsatları
Dijitalleşme sağ olsun, uzaktan part time çalışma seçenekleri de çığ gibi büyüyor. Özellikle teknoloji, yazılım, grafik tasarım, içerik yazarlığı ve dijital pazarlama gibi alanlarda freelance ya da online iş imkanları, coğrafi sınır tanımadan çalışmayı mümkün kılıyor. Bu işlerde evden ya da istediğiniz her yerden, kendi belirlediğiniz saatlerde çalışabiliyorsunuz. Bu durum, özellikle şehir dışında yaşayanlar veya hareket kısıtlılığı olanlar için büyük bir fırsat. Geleneksel ofis ortamına bağlı kalmadan esnek mesai arayanlar için biçilmiş kaftan.
Türkiye’de Part Time İstihdamın Hukuki Boyutları
Türkiye'de part time çalışma, 4857 Sayılı İş Kanunu ve ilgili yönetmeliklerle sıkı kurallara bağlanmış durumda. Bu kurallar hem çalışanın hakkını koruyor hem de işverenin sorumluluklarını belirliyor.
Kısmi Süreli Çalışmanın Yasal Çerçevesi
Kısmi süreli çalışma, yani part time iş sözleşmesi, İş Kanunu'nun 13. maddesine göre düzenlenir. Bu sözleşmede, çalışanın haftalık mesaisi, tam zamanlı bir çalışandan "önemli ölçüde daha az" olarak belirlenir. Kanun açıkça belirtir ki, kısmi süreli iş sözleşmesiyle çalışanlar, tam zamanlı emsal işçilere göre farklı muamele göremezler (aksi sözleşmede belirtilmedikçe). Bu eşitlik ilkesi, part time çalışanların temel haklarının korunması için hayati.
Sigorta, İzin ve Fazla Mesai: Bilmeniz Gereken Haklar
Part time çalışanların sigorta primleri, çalıştıkları süreye ve kazançlarına göre SGK'ya ödenir. Yani ne kadar çalışırsanız, o kadar priminiz yatar. Yıllık ücretli izin hakları da buna göre orantılı hesaplanır. Örneğin, yarım gün çalışıyorsanız, yıllık izniniz de tam zamanlı bir çalışanın yarısı kadar olur. Fazla mesai haklarına gelince, kendi sözleşmenizde belirtilen çalışma süresini aşarsanız, fazla mesai ücreti alırsınız. Ancak bu, genellikle haftalık 45 saatlik genel sınırı aşmadıkça "fazla sürelerle çalışma" olarak adlandırılır.
İşverenlerin Part Time Çalışanlara Karşı Sorumlulukları
İşverenlerin part time çalışanlara karşı da önemli sorumlulukları var. Eşit davranma ilkesi gereği, ücret ve çalışma koşulları açısından ayrımcılık yapamazlar. Part time çalışanların SGK primlerini düzenli yatırmak, ücretlerini zamanında ödemek ve yasal izin haklarını vermek işverenin temel yükümlülükleridir. İşten çıkarma durumunda da İş Kanunu'nda belirtilen kurallara uymak zorundadırlar.
Part Time İş Arama Süreci: Nereden Başlamalı?
Part time iş bulmak, doğru adımlarla çok daha kolay hale gelebilir. İyi bir özgeçmişten, mülakatlara hazırlığa kadar her aşama önemli.
Nereden ve Nasıl Başvurmalı?
Part time iş ararken başvurabileceğiniz birçok yer var. İlk iş, popüler kariyer siteleri ve iş ilanı platformlarını düzenli takip etmek. Kariyernet, LinkedIn gibi sitelerde part time filtrelemesi yapabilirsiniz. Sektöre özel siteler veya üniversitelerin kariyer merkezleri de işinize yarayabilir. Bazı firmalar kendi internet sitelerinden de ilan yayınlar. Tabii ki, eş dost çevresiyle ağ kurmak (network) ve referans istemek de çok etkili bir yöntem.
Özgeçmiş ve Niyet Mektubu: İlk İzlenim Çok Önemli
Part time iş başvurularında özgeçmiş hazırlama ve niyet mektubu (ön yazı) çok önemli. Özgeçmişinizi, başvuracağınız pozisyonun gerekliliklerine göre düzenleyin. Varsa önceki kısa süreli çalışmalarınız, stajlarınız ve hatta gönüllü deneyimleriniz varsa, bunları mutlaka öne çıkarın. Zaman yönetimi, esneklik, uyum gibi part time çalışmada işe yarayacak yeteneklerinizi vurgulayın. Niyet mektubunuzda ise, neden bu işi istediğinizi ve şirkete neler katabileceğinizi açıkça yazın. Unutmayın, bu belgeler ilk izlenimi belirler.
Mülakatlarda Parlamanın Yolları
Part time iş mülakatlarında da tam zamanlı işlerdeki gibi hazırlıklı olmak şart. Şirket hakkında önceden bilgi edinin, pozisyonun sizden ne beklediğini anlayın. Esnekliğinizi ve zaman yönetimi becerilerinizi anlatın. Eğer aile ya da eğitim sorumluluklarınız varsa, bunların işinizi aksatmayacağını, nasıl yöneteceğinizi iyi açıklayın. Maaş beklentiniz sorulduğunda, saatlik ücret bazında gerçekçi bir aralık söyleyebilirsiniz. Pozitif olun, iyi iletişim kurduğunuzu gösterin ve işi ne kadar istediğinizi hissettirin.
Part Time Öğrenci Çalışması: Stajın ve Gönüllülüğün Farkı
Öğrenciyken çalışmak sadece para kazanmak demek değil, aynı zamanda kariyerinizin ilk basamaklarını tırmanmak demek. Özellikle part time stajlar ve gönüllü çalışmalar, iş dünyasına ısınmak için biçilmiş kaftan.
Part Time Stajlar Size Ne Kazandırır?
Part time stajlar, okul devam ederken profesyonel bir ortamda gerçek iş deneyimi edinmenin en iyi yolu. Böylece derslerde öğrendiğiniz bilgileri hayata geçirir, sektörü yakından tanır ve kariyer hedeflerinizi daha net belirlersiniz. Zorunlu stajlar dışında bile, farklı alanlarda kısa süreli çalışma deneyimleri edinmek özgeçmişinizi güçlendirir ve işverenlere sizin ne kadar hevesli olduğunuzu gösterir. Stajyer olarak, tecrübeli insanlardan mentorluk alıp yeni kişilerle ağ kurmak ve gelecekteki iş başvuruları için önemli referanslar edinmek de cabası.
Gönüllülük Deneyimi Kariyeri Nasıl Şekillendirir?
Gönüllülük deneyimi, doğrudan bir iş olmasa da, kariyerinize ciddi katkılar sağlar. Sivil toplum kuruluşlarında ya da toplumsal projelerde gönüllü deneyim kazanmak, hem sosyal sorumluluk bilincinizi artırır hem de iletişim, ekip çalışması, problem çözme gibi çok değerli yeteneklerinizi geliştirir. İşverenler, gönüllü deneyimi olan adayları genellikle daha motive, inisiyatif alan ve topluma katkı sağlayan bireyler olarak görür. Özellikle henüz ticari bir iş deneyimi olmayan genç işgücü için gönüllülük, özgeçmişte fark yaratır.
Uzaktan Part Time Çalışma: Dijital Çağın Yeni Yüzü
Dijitalleşmenin yükselişiyle birlikte, uzaktan part time çalışma da popülaritesini artırıyor. Teknoloji, coğrafi sınırları kaldırarak evden veya istediğiniz yerden online iş yapma özgürlüğü sunuyor.
Evden Yapılabilecek Part Time İşler
Evden çalışma veya online iş imkanları, özellikle part time esnekliği arayanlar için büyük nimet. İçerik yazarlığı, sosyal medya yöneticiliği, veri girişi, online müşteri hizmetleri, sanal asistanlık, çeviri veya web tasarım gibi birçok seçenek mevcut. Bu işler genellikle belirli bir saat dilimine bağlı kalmadan, kendi ritminize göre tamamlanabilen görevlerdir. Böylece hayat düzeninize uygun şekilde çalışıp ek gelir elde edebilirsiniz.
Freelance ve Part Time: İki Farklı Model
Freelance çalışma ile part time çalışma arasında önemli bir fark var. Part time, belirli bir işverene bağlı, düzenli ama tam zamanlıdan az saatleri olan bir istihdam biçimidir. Burada işveren-çalışan ilişkisi ve çoğu yasal haklar geçerlidir. Freelance ise, birden fazla müşteriye hizmet veren, kendi çalışma saatlerini ve ücretini belirleyen, daha bağımsız bir modeldir. Freelance çalışanlar genellikle proje bazlı çalışır ve kendi sosyal güvencelerini kendileri sağlamak zorundadır. Ancak, bazı freelance işler de bir müşteriye düzenli olarak yarı zamanlı çalışma gibi devam edebilir.
Dijital Okuryazarlık: Yeni Dünyanın Anahtarı
Uzaktan part time çalışma ve online iş fırsatları arttıkça, dijital okuryazarlığın önemi de katlanarak büyüyor. Bilgisayar kullanma, internette gezme, belirli yazılımlara hakimiyet (ofis programları, tasarım araçları vb.) ve dijital iletişim araçlarını etkili kullanma becerisi, bu alanda başarılı olmanın anahtarıdır. Online güvenlikten, iş platformlarını kullanmaya ve uzaktan ekip çalışması yapmaya kadar birçok yetenek, günümüz part time iş piyasasında aranan özelliklerdendir.
Part Time İşlerde Maaş ve Haklar: Neleri Bilmelisiniz?
Part time işlerde maaş ve diğer haklar, tam zamanlı çalışmaya göre farklılık gösterebilir. Haklarınızı eksiksiz almak ve adil bir şekilde ücretlendirilmek için bilmeniz gerekenler var.
Maaş Hesaplaması ve Saatlik Ücret
Part time çalışanların maaşları genelde saatlik ücret üzerinden hesaplanır. Çalıştığınız fiili saat sayısı ile belirlenen saatlik ücret çarpılır ve aylık brüt maaşınız çıkar. Bu saatlik ücret, asgari ücretin saatlik karşılığından az olamaz. Yani part time çalışsanız bile, tam zamanlı bir çalışanın saatlik asgari ücretinden daha düşük bir ücret alamazsınız. Bazı işverenler sabit aylık ücret belirlese de, bu da yasal saatlik ücretin altına düşmemelidir. Maaşınızdan yapılan kesintileri (vergi, sigorta) de dikkate almayı unutmayın.
Yan Haklar: Yol, Yemek ve İkramiye
Part time çalışanlar da, tam zamanlı çalışanlar gibi bazı yan haklara sahip olabilirler, ama bunlar genellikle çalıştığınız süreye göre veya sözleşmede yazdığı gibi verilir. Mesela yemek hakkı ve yol hakkı gibi temel yan haklar, işe geldiğiniz gün sayısına göre orantılı olarak sağlanabilir. İkramiye veya prim gibi ek ödemeler ise, tamamen işverenin kendi politikalarına ve iş sözleşmenizin içeriğine bağlıdır. Bu hakların tamamının sözleşmede açıkça belirtilmesi çok önemli. Yoksa ileride hak talep etmeniz zorlaşabilir.
Hak Kayıplarını Önlemek İçin Ne Yapmalı?
Part time çalışırken hak kayıplarını önlemek için bazı önlemler alabilirsiniz. Öncelikle, iş sözleşmenizi çok dikkatli okuyun. Çalışma koşullarınız, saatleriniz, ücretiniz ve tüm yan haklarınız net bir şekilde yazıyor mu, emin olun. Sözleşmenizin bir kopyasını mutlaka saklayın. Sigortasız çalışma tekliflerini asla kabul etmeyin, yasal haklarınızdan mahrum kalırsınız. Çalışma saatlerinizi düzenli olarak kaydetmek, maaşınızın doğru yatıp yatmadığını kontrol etmek ve herhangi bir sorun olduğunda yasal yollara başvurmaktan çekinmemek, haklarınızı korumanın en iyi yolu.
Part Time İşler Kariyer Planlamasında Nereye Oturuyor?
Part time işler, sadece anlık bir gelir kapısı olmanın ötesinde, doğru kullanıldığında kariyer planlamasında sağlam bir basamak olabilir. Kısa süreli gibi görünen bu deneyimler, aslında uzun vadeli hedeflerinize giden yolda çok kıymetli.
Özgeçmişinizde Part Time Deneyimi Nasıl Göstermeli?
Part time işleri özgeçmişinize (CV) mutlaka ekleyin ve bunları sadece bir görev tanımı olarak değil, neler kazandığınızı da anlatarak yazın. Örneğin, "Perakende Satış Danışmanı (Part Time)" yerine, "Müşteri ilişkileri yönetimi ve satış becerileri geliştirme; esnek çalışma düzeninde (haftalık 20 saat) başarılı performans sergileme" gibi ifadeler kullanmak çok daha etkili olur. Zaman yönetimi, esneklik, problem çözme, iletişim gibi part time çalışırken geliştirdiğiniz yeteneklerinizi özellikle vurgulayın. Bu, işverenlerin gözünde sizi parlatacaktır.
Geleceğe Yatırım Olarak Kısa Süreli Deneyimler
Kısa süreli deneyimler, özellikle kariyerlerinin başında olanlar için geleceğe yapılan çok akıllıca bir yatırım. Bu işler sayesinde farklı sektörleri ve şirket kültürlerini tanır, böylece kendi ilgi alanlarınızı ve kariyer hedeflerinizi daha net belirlersiniz. Edindiğiniz her part time iş deneyimi, profesyonel ağ kurmak için yeni kapılar açar. Tanıştığınız her insan, ileride size iş fırsatları sunabilecek veya referans edinmek için yardımcı olabilecek bir bağlantı olabilir. Kısacası, part time işler sadece bugününüze değil, yarınınıza da ışık tutar.
Kariyer Geçişlerinde Part Time'ın Rolü
Kariyer geçişlerinde part time çalışma, adeta bir köprü görevi görebilir. Örneğin, farklı bir sektöre geçmek isteyen biri, tam zamanlı işini bırakmadan önce o alanda part time çalışarak deneyim kazanabilir. Bu, hem riskleri azaltır hem de yeni bir alanda bilgi ve beceri edinme fırsatı sunar. Ayrıca, uzun bir aradan sonra iş hayatına dönmek isteyen ebeveynler için de part time seçenekler, iş-yaşam dengesini koruyarak yumuşak bir geçiş sağlar.
Part Time Çalışmaya Dair Sık Sorulan Sorular
Part time çalışma hakkında akıllara takılan birçok soru var. İşte en merak edilenlere kısa ve net cevaplar:
Part Time Çalışmada Yaş Sınırı Var mı?
Evet, İş Kanunu'na göre Türkiye'de çalışma yaşı 15'tir. Ancak 15-18 yaş arası genç işçilerin çalışabileceği işler ve çalışma saatleri kısıtlıdır. Okul dışında ve belirli mesleklerde çalışabilirler.
Part Time Çalışana Sigorta Yapılır mı?
Kesinlikle evet! Part time çalışana sigorta yapılması zorunludur. İşveren, çalıştığınız saat oranında SGK primlerinizi ödemekle yükümlüdür. Sigortasız çalışma yasa dışıdır.
Part Time İşten Çıkarılma Durumunda Haklarım Nelerdir?
Part time çalışanlar da, tam zamanlı çalışanlar gibi İş Kanunu'nun iş güvencesi hükümlerinden yararlanır. İşten çıkarılma durumunda ihbar ve kıdem tazminatı (belli koşullarla), işsizlik maaşı hakkı (prim gün sayısına bağlı olarak) gibi haklarınız olabilir. Sözleşmeniz ve çalışma süreniz bu hakların kapsamını belirler.
Part Time Çalışırken Fazla Mesai Yapabilir miyim?
Kendi sözleşmenizde belirtilen haftalık çalışma süresini aşan işler "fazla sürelerle çalışma" sayılır ve normal ücretinizin belli bir katı ödenir. Eğer toplamda haftalık yasal üst sınır olan 45 saati aşarsanız, bu durumda fazla mesai ücreti almaya hak kazanırsınız.
Part Time Çalışanın Yemek ve Yol Hakkı Var mı?
Evet, part time çalışanlar da, tam zamanlılar gibi eşit davranma ilkesi gereği yemek ve yol haklarından yararlanabilir. Ancak bu haklar, çalıştığınız süreye veya fiilen iş yerinde bulunduğunuz gün sayısına göre orantılı olarak verilebilir. Bu detayların iş sözleşmenizde belirtilmesi önemlidir.
Kaynakça
Türkiye'de 4857 Sayılı İş Kanunu
T.C. İstanbul Üniversitesi - Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Anabilim Dalı - Doktora Tezi - Emre Sevgi - 2014 (Akademik temalı yarı zamanlı iş sözleşmesi kaynağı)
MCT Hukuk (2021) - Part‑time çalışanın fazla çalışma hakları, fazla sürelerle çalışma, emsal işçi tanımı gibi teknik hususlar 4857 Uygulamalarına göre detaylandırılmış.)