SRC 3 Nedir? Kimler Almalı, Ne İşe Yarar, Nasıl Alınır?

SRC 3 Belgesi Nedir?

Türkiye’de karayolu taşımacılığı yalnızca direksiyon başına geçmekle başlamıyor. Özellikle ticari araç kullanıcıları için yolun başlangıcı çoğu zaman bir belgeyle başlıyor: SRC. SRC 3 belgesi ise bu sistemin şehirlerarası yük taşımacılığı yapan sürücüler için tanımlanmış özel bir türüdür.

Bu belge, bireyin yalnızca araç kullanabildiğini değil; aynı zamanda yük güvenliği, trafik sorumluluğu, mesleki etik ve kriz yönetimi konularında yetkin olduğunu resmi olarak belgeleyen bir yeterlilik belgesidir.

Karayolu Taşıma Yönetmeliği kapsamında verilen SRC 3, aslında devletin bir taşıma hizmeti sırasında “Ben bu kişiye güveniyorum” demesidir. Bu yönüyle sadece bir sertifika değil; taşımacılık sektöründe güvenliğin, düzenin ve mesleki standardın göstergesidir.

Her ticari sürücü SRC belgesine ihtiyaç duymaz. Ancak şehirlerarası yük taşıyanlar için SRC 3, kanunen zorunludur. Yani bu belgeye sahip olmadan yapılan taşımacılık faaliyetleri yalnızca kural ihlali değil, aynı zamanda ciddi yaptırımlara yol açabilecek bir yasal eksikliktir.

Yasal Dayanağı ve Tanımı

SRC 3 belgesi, 4925 Sayılı Karayolu Taşıma Kanunu ve bu kanuna bağlı yönetmeliklerle şekillendirilmiştir. Yönetmelikte bu belge; “şehirlerarası eşya/kargo taşıyan ticari araç sürücülerinin alması gereken mesleki yeterlilik belgesi” olarak tanımlanır.

Yani konu yalnızca ehliyetle bitmiyor. Araç tipine, faaliyet alanına ve güzergâhına göre alınması gereken ek belgeler, ülke çapında taşımacılık hizmetinin standardizasyonunu sağlamak adına zorunlu tutuluyor.

Diğer SRC Belgelerinden Farkı

Piyasada sıkça karıştırılan konulardan biri de SRC 3 ile SRC 2’nin farkıdır. Kısaca özetlemek gerekirse:

SRC 2: Yurtiçi yolcu taşımacılığı yapanlar içindir.
SRC 3: Yurtiçi yük taşımacılığı yapanlar içindir.

Bu fark yalnızca taşınan malzeme ile ilgili değil; eğitimin içeriği, sınav biçimi ve uygulama koşulları açısından da ayrışır. Dolayısıyla “zaten bir SRC belgem var, bu da yeter” düşüncesi her zaman geçerli olmayabilir.

Kimler SRC 3 Belgesi Almak Zorundadır?

SRC 3 belgesi, her ticari araç sürücüsü için zorunlu değildir. Ancak şehirlerarası yük taşımacılığı yapan ve bu faaliyeti ticari gelir elde etme amacıyla yürüten herkes için alınması mecburidir. Bu zorunluluk, yalnızca büyük lojistik şirketlerine çalışan şoförlerle sınırlı değildir; bireysel olarak kendi aracıyla yük taşıyan kişiler de kapsam dahilindedir.

Örneğin; bir kamyonet sahibi, farklı şehirlerdeki firmalara ürün taşıyorsa ve bu işten düzenli gelir elde ediyorsa, yasal olarak SRC 3 belgesi edinmekle yükümlüdür. Aynı şekilde bir nakliye firmasının kadrolu sürücüsü de, araç tipi ne olursa olsun yük taşımacılığı yapıyorsa bu belgeyi almalıdır.

Yük taşımacılığı zaman zaman kişisel gibi görünse de, yapılan işin niteliği ve sürekliliği belge zorunluluğunu doğurur. Bu yüzden “ben yalnızca ara sıra taşıma yapıyorum” gibi gerekçeler, çoğu zaman idari yaptırımlardan muafiyet sağlamaz.

B Ehliyeti Olanlar SRC 3 Alabilir mi?

Bu, çoğu sürücünün merak ettiği ve zaman zaman yanlış yorumladığı bir konu. Evet, B sınıfı sürücü belgesine sahip olan kişiler SRC 3 alabilir. Ancak bu durum bazı kısıtlamaları da beraberinde getirir.

B sınıfı ehliyet sahipleri genellikle azami yüklü ağırlığı 3.5 tonu geçmeyen kamyonet türü araçları kullanabilirler. Dolayısıyla SRC 3 belgesi alındığında, kişinin kullanabileceği araç tipi bu sınırlamaya bağlı kalır. Yani büyük tonajlı kamyon, çekici veya TIR gibi araçları kullanmak için yalnızca SRC 3 değil, aynı zamanda C ya da E sınıfı sürücü belgesi de gerekir.

Özetle; B ehliyeti olan biri SRC 3 belgesi alabilir ama hangi aracı sürebileceğini hâlâ ehliyet türü belirler. Bu nedenle taşımacılık alanına girmek isteyen biri, SRC belgesinin yanında sahip olduğu ehliyet türünü de göz önünde bulundurmalıdır.

SRC 3 Belgesi ile Hangi Araçlar Kullanılabilir?

SRC 3 belgesine sahip olmak, her aracı kullanmak anlamına gelmez. Bu belge, şehirlerarası yük taşımacılığı yapacak kişilerin mesleki yeterliliğini gösterir. Ancak kullanılabilecek araçlar, sahip olunan ehliyet türü ve aracın ruhsatındaki ticari niteliklerle doğrudan ilişkilidir.

SRC 3 Belgesiyle Kullanılabilecek Araçlar:

Kamyonet: Özellikle küçük ve orta ölçekli işletmelerin tercih ettiği taşıma aracı. B ehliyet ve SRC 3 ile birlikte kullanılabilir.
Kamyon: Daha yüksek taşıma kapasitesi gerektiren işler için uygundur. C sınıfı ehliyet şarttır. SRC 3 bu araçları kullanabilmek için gereken mesleki yeterliliği sağlar.
Tanker ve Çekici (Sadece yurtiçi taşımacılık): Tehlikeli madde taşımı yapılmayacaksa, SRC 3 yeterlidir. Ancak bu tip araçlar için genellikle D veya E sınıfı ehliyet de zorunludur.
Kargo ve lojistik amaçlı özel donanımlı ticari araçlar: Aracın ruhsatı “ticari” olarak kayıtlıysa ve yurtiçi yük taşıma faaliyeti yürütüyorsa SRC 3 gereklidir.

Özel Plaka ile SRC 3 Gerekliliği

Bazı bireysel sürücüler “özel plakalı aracımla taşımacılık yapıyorum, belki gerekmez” gibi düşünebilir. Ancak araçla gelir elde ediliyorsa, plaka tipi fark etmeksizin SRC 3 alma yükümlülüğü doğar. Çünkü burada belirleyici olan plaka değil, faaliyetin ticari niteliğidir.

Ehliyet ve SRC Uyumu

SRC 3 tek başına yetki vermez. Sadece mesleki yeterliliktir. Aracın büyüklüğüne göre:

B sınıfı → azami 3.5 ton
C sınıfı → kamyon
E sınıfı → çekici

Yani ehliyet, "ne sürebilirsin" sorusunun cevabıdır; SRC 3 ise "bu işi yapmaya yetkin misin" sorusunun.

SRC 3 Eğitimi ve Zorunlu Dersler

SRC 3 belgesini edinmenin ilk adımı, yetkili bir kuruluştan eğitim almaktır. Bu eğitim, yalnızca teorik bilgiyle donatmak değil, sürücünün mesleki reflekslerini geliştirmek amacıyla yapılandırılır. Çünkü şehirlerarası taşımacılık, yalnızca direksiyon hâkimiyetiyle değil; karar alma, kriz yönetimi ve yol güvenliğiyle de ilgilidir.

Eğitim Süreci Nasıl İşler?

Eğitim süresi genellikle 32 saat olarak planlanır. Bu süre içinde hem teorik hem de uygulamaya dönük modüller işlenir. Dersler, sürücünün karşılaşabileceği gerçek durumlara dayalı olarak hazırlanmıştır.

Zorunlu Ders Konuları:

Trafik güvenliği ve kurallar: Taşıma sürecinde sürücünün sorumluluğu yalnızca kendi güvenliğiyle sınırlı değildir. Diğer sürücüler ve yol kullanıcıları da bu çerçevededir.
Araç teknik bilgisi: Fren sistemi arızası, lastik patlaması, far ayarı gibi kritik konular pratik örneklerle işlenir.
Yük güvenliği ve istifleme teknikleri: Hatalı yükleme, sadece malı değil, can güvenliğini de tehdit eder. Bu başlık altında denge, ağırlık dağılımı ve bağlama yöntemleri anlatılır.
İlkyardım bilgisi: Olası bir kazada temel müdahale becerileri kazandırılır.
Mesleki etik ve iletişim: Nakliyecilik yalnızca fiziksel bir iş değildir. Taşıyıcı ile müşteri, sürücü ile denetçi arasındaki ilişki de bu eğitimin bir parçasıdır.

Eğitim Sırasında Sürücüden Beklenenler:

Derse aktif katılım
Zamanlama kurallarına uyum
Yazılı ve sözlü sınavlara hazırlık
Eğitmenle iletişimde açıklık

Eğitim yalnızca belge almak için atlanması gereken bir basamak değildir. Gerçek anlamda fayda sağlaması, sürücünün yaklaşımıyla da ilgilidir. Katılım yalnızca fiziksel değil, zihinsel olarak da güçlü olmalıdır.

SRC 3 Sınav Süreci

SRC 3 belgesini almak isteyen bir sürücü, eğitim sürecini tamamladıktan sonra yazılı bir sınava tabi tutulur. Bu sınav yalnızca bilgi ölçmeye değil, o bilginin pratikte nasıl kullanılacağını değerlendirmeye yöneliktir. Başarılı olmanın yolu sadece ezberden değil, konulara hâkim olmaktan geçer.

Sınavın Temel Özellikleri

Çoktan seçmeli test formatında yapılır.
Ortalama 40 ila 50 soru yer alır.
Soruların içeriği eğitim müfredatına paralel hazırlanır.
Sınav süresi genellikle 60 dakika ile sınırlıdır.
Başarı için en az %70 oranında doğru cevap verilmesi gerekir.

Sınavda En Çok Sorulan Konu Başlıkları

Yük güvenliği ve taşıma yöntemleri
Trafik kuralları ve yol işaretleri
Temel ilkyardım uygulamaları
Mesleki etik ve taşıma mevzuatı
Arıza durumlarında yapılması gerekenler

Bu konular doğrudan sahada karşılaşılan durumlardan türetildiği için, gerçekçi senaryolar üzerinden ilerlenir. Yani sınav yalnızca teorik bir yeterlilik değil, mesleğe hazır olma durumunu da sorgular.

Sık Yapılan Hatalar

Soruyu tam okumadan cevaplamak: Bazı sorular “en az”, “en çok”, “öncelikli olarak” gibi detaylarla yön değiştirebilir. Detayları atlayanlar doğru bildikleri sorularda dahi hata yapabilir.
Güncel mevzuat değişikliklerinden habersiz olmak: SRC sınavları belirli aralıklarla güncellenir. Eğitimi takip eden süreçte değişen kuralları kaçıran adaylar, bu tür sorularda zorlanabilir.
Zamanı yönetememek: Kolay gibi görünen sorularda fazla oyalanmak, son sorulara yeterli zaman bırakmamak yaygın bir sınav strateji hatasıdır.

Sınav, belge sürecinin yalnızca bir adımı gibi görünse de aslında sürücünün mesleğe ne kadar hazır olduğunu gösteren önemli bir göstergedir. Gerekli ciddiyetle yaklaşmak, yalnızca geçmek için değil, güvenli bir taşımacılık pratiği için de kritik önemdedir.

SRC 3 Belgesi Almanın Maliyeti Nedir?

SRC 3 belgesi almak, sadece eğitim ve sınav sürecinden ibaret değildir. Bu sürecin bir de maddi boyutu vardır. Ancak net bir rakam vermek kolay değildir çünkü fiyatlar, kursun bulunduğu şehir, kurumun özel mi yoksa kamu destekli mi olduğu, hatta dönemsel kampanyalar gibi birçok etkene göre değişiklik gösterir.

Yine de bir sürücü için bu sürecin maliyetini oluşturan temel kalemleri anlamak, genel bir fikir edinmek açısından yeterlidir.

Maliyeti Etkileyen Başlıca Unsurlar:

Eğitimi veren kurumun niteliği: Özel kurslar ile bazı kamu destekli kurslar arasında ciddi fiyat farkları olabilir.
Bulunduğunuz şehir: Büyükşehirlerde kurs ücretleri genellikle daha yüksektir. Anadolu’daki bazı yerel kurslar, daha uygun fiyatlar sunabilir.
Sınav ve belge harçları: Eğitim dışında kalan, sınav başvurusu, belge düzenleme ve basım ücretleri gibi kalemler toplam maliyeti etkiler.
Tekrar girme durumu: Sınavı ilk seferde geçemeyen adayların yeniden giriş ücreti ödemesi gerekir. Bu da toplam maliyeti artırabilir.

Ortalama Maliyet Aralığı (2025 itibarıyla)

Eğitim ücretleri: 1500 TL ile 4000 TL arasında değişebilir.
Sınav ve belge işlemleri: Yaklaşık 500 TL ile 1000 TL arasında ek harç bedeli oluşabilir.

Not: Bu rakamlar bilgi amaçlıdır ve kesinlik taşımaz. Güncel ücretleri öğrenmek için yerel kurslarla doğrudan iletişime geçmek en sağlıklı yoldur.

Birçok kurs, dönemsel indirimler veya grup kayıtları için özel fiyatlar da sunabilir. Ayrıca bazı işverenler, sürücü adaylarının eğitim ücretini karşılamayı tercih eder. Bu nedenle iş arayışındaki adaylar, işverenleriyle bu konuyu görüşmekten çekinmemelidir.

SRC 3 Belgesi İçin Nereye Başvuru Yapılır?

SRC 3 almak için yola çıkan biri ilk adımı nereye atacağını bazen net olarak bilemeyebilir. Özellikle ilk kez belge alacak kişiler, ehliyet kursları mı ilgileniyor, yoksa devlet kurumu mu sorumludur gibi sorularla karşı karşıya kalır.

Aslında süreç karmaşık değil. Önemli olan, doğru yerden başlamak.

Başvuru Süreci Adım Adım

Yetkili SRC kursunu seçin. Her sürücü SRC eğitimi almak zorundadır. Bunun için Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş bir mesleki yeterlilik kursuna başvurmanız gerekir.
Eğitime kayıt yaptırın. Gerekli belgeleri (nüfus cüzdanı, ehliyet fotokopisi, biyometrik fotoğraf vb.) kursa teslim ederek süreci başlatabilirsiniz. Bazı kurslar bu belgeleri dijital olarak da kabul eder.
Eğitim sonrası kurs sizi sistem üzerinden sınava kaydeder. SRC sınavları, e-Devlet sistemiyle entegredir. Kurs, sizin yerinize online başvurunuzu yapar.
Sınavı geçtikten sonra belge düzenlenir. Başarılı olan adayların belgeleri, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından dijital ortamda hazırlanır. Fiziki belge almak isteyenler için bazı kurslar opsiyonel çıktı hizmeti de sunar.

Nelere Dikkat Etmeli?

Her kurs SRC 3 eğitimi vermez. Mutlaka yetki belgesi olan bir kurs seçilmelidir.
Bazı özel kurslar hızlandırılmış eğitim vaat edebilir. Ancak eğitim süresinin altına düşülmesi yasal değildir.
Eğitim süreci başlamadan önce, kursun sistemde kayıtlı olup olmadığını e-Devlet üzerinden sorgulayabilirsiniz.

Kısacası, işin resmi tarafı kursun omuzlarında. Sizin yapmanız gereken, doğru kurumu seçmek ve süreci takip etmek. Gerisi sistematik şekilde ilerliyor.

SRC 3 ile İlgili En Yaygın Yanılgılar

SRC 3 belgesiyle ilgili bilgi karmaşası oldukça yaygın. Hatta bazı sürücüler, yalnızca çevreden duyduklarıyla hareket edip belge almaktan vazgeçebiliyor ya da eksik belgeyle yola çıkıyor. İşte en çok karşılaşılan yanlış anlamalar ve gerçekler:

“Bir kere SRC 2 aldıysam, 3’e gerek yoktur.”

Hayır. SRC 2 yolcu taşımacılığına yöneliktir. Yük taşıyorsanız, SRC 3 almak zorundasınız. Her belgenin kapsamı ayrıdır; birbiri yerine geçmezler.

“Kendi malımı taşıyorum, belgeye gerek yok.”

Bu da sık yapılan bir hata. Eğer faaliyetiniz sürekli hâle gelmişse ve gelir elde ediyorsanız, taşıdığınız malın kime ait olduğuna bakılmaz. Önemli olan işin ticari nitelik taşımasıdır.

“Sınav çok kolay, belgeyi herkes alır.”

Sınav kolay görülebilir ama dikkatsizce geçilen konular adayları eleyebilir. Özellikle yük güvenliği ve mevzuat sorularında ayrıntıya dikkat edilmediğinde başarısızlık yaygındır.

“Sadece büyük araçlar için geçerli.”

Kamyon ya da TIR sürmüyor olabilirsiniz. Ancak kamyonetle şehirlerarası taşımacılık yapıyorsanız da SRC 3 almakla yükümlüsünüz. Aracın büyüklüğü değil, yapılan iş belirleyicidir.

“SRC belgesini almazsam sadece ceza öderim.”

Cezai işlem işin küçük kısmı. Asıl risk, trafik denetimlerinde aracın bağlanması, iş kaybı yaşanması ve olası bir kazada sigorta geçersizliği gibi ciddi sonuçlardır.

SRC 3 ile Yurtiçi Yük Taşımacılığının Geleceği

Bugün yük taşımacılığı sadece direksiyon başına geçip iki şehir arasında ürün götürmekle sınırlı değil. Sektör, hızla dijitalleşiyor; denetim sistemleri gelişiyor; mesleki yeterlilik belgeleri artık sadece bir zorunluluk değil, profesyonelliğin bir göstergesi hâline geliyor. SRC 3 belgesi de bu dönüşümün merkezinde yer alıyor.

Denetim Mekanizmaları Gelişiyor

Yıllar önce yalnızca yol kontrolleriyle sınırlı kalan denetimler, artık elektronik denetim sistemlerine entegre edilmiş durumda. Araç takip sistemleri, GPS destekli rota kontrolleri ve e-fatura entegrasyonu ile hangi araç ne taşıyor, nereden nereye gidiyor, anlık olarak izlenebiliyor. Bu sayede belgelerin varlığı kadar doğruluğu da önem kazanıyor.

Sürücü Profili Değişiyor

Yeni kuşak sürücüler yalnızca araç kullanmakla yetinmiyor. Dijital okuryazarlık, mesleki iletişim becerileri ve organizasyon yeteneği artık neredeyse zorunlu hâle geldi. SRC 3 belgesi, bu profesyonel profilin bir parçası olarak görülüyor.

Eskiden “belge mecburen alınırdı,” şimdi “belge iş alımında tercih sebebidir.” Artık birçok lojistik firması, SRC 3 sahibi adaylara öncelik veriyor çünkü bu belge, kişinin işini ciddiye aldığını gösteriyor.

Taşımacılıkta Standartlar Yükseliyor

Yeni düzenlemeler ve Avrupa Birliği normlarına uyum süreçleriyle birlikte, taşıma sektöründe kalite standardı yükseliyor. Bu da demek oluyor ki, kuralsız ya da belgesiz taşımacılığın ömrü giderek kısalıyor. Uzun vadede sektörde kalıcı olmak isteyen sürücüler için SRC 3 gibi belgeler sadece formalite değil, rekabet avantajı yaratıyor.

SRC 3’ü Almak Neden Geciktirilmemeli?

Bazı belgeler vardır; alırsınız, çekmeceye koyarsınız, bir gün lazım olur. SRC 3 onlardan değil. Bu belge, yaptığınız işin resmiyetidir. Belge olmadan yapılan her taşıma, sadece bir iş değil, aynı zamanda yasal bir risktir.

Belgesiz Yola Çıkmanın Bedeli Ağırdır

Bir denetimde SRC 3’ünüz yoksa ceza yersiniz, evet. Ama mesele yalnızca birkaç bin liralık idari para cezası değil. Araç bağlanabilir, sevkiyat gecikir, müşterinizle aranız açılır. Hatta daha kötüsü, bu durum işveren gözünde güven kaybına yol açabilir.

Sigorta Geçersizliği Göz Ardı Edilmemeli

SRC belgesi olmadan yapılan taşımacılıkta, bir kazaya karıştığınızda sigorta şirketi ödeme yapmayabilir. Bu durumda hem aracın hem taşınan yükün tüm masrafı size kalır. Kendi adınıza çalışıyorsanız zarar katlanır; bir firmaya bağlıysanız işiniz tehlikeye girer.

Ticari Gelecek Belgesiz Kurulmaz

Taşımacılık işinde uzun vadeli düşünüyorsanız, SRC 3 geciktirilecek bir adım değil. Özellikle firmalarla sözleşmeli çalışmak isteyen sürücüler için belge, yalnızca yasal değil, profesyonel bir zorunluluktur. Eksik evrakla yapılan iş, sizi ikinci planda bırakır.

Belgeyi geciktirmek yalnızca prosedürü ötelemek değildir. Aslında bu, işinize ve geleceğinize dair alınmamış bir karardır. Oysa bu meslek, ciddi insanların omuzlarında büyür. SRC 3 bu ciddiyetin adıdır.

Sektörde SRC 3 Sahipliği Ne Anlama Gelir?

SRC 3 belgesi yalnızca bir resmiyet değil, aynı zamanda sektörde sizi tanıtan güçlü bir kartvizittir. Hem bireysel sürücüler hem de kurumsal firmalar için bu belge, işin ciddiyetini ve güvenilirliğini temsil eder. Peki belgeye sahip olmak neyi değiştirir?

Kurumsal firmalar için bir tercih sebebidir: SRC 3 sahibi sürücüler, hem sigorta açısından hem de yasal sorumluluk anlamında daha az risk barındırır. Bu da istihdamda öne çıkmalarını sağlar.
Taşımacılıkta güven oluşturur: Belge, sürücünün yalnızca direksiyon becerisine değil; eğitim almış, kuralları bilen ve sorumluluk taşıyan biri olduğuna işarettir.
Bireysel taşımacılıkta rekabet avantajı sağlar: Kendi aracıyla çalışan bir sürücü için SRC 3, fiyat rekabetinden çok kalite farkı yaratır. Müşteri için güvenli tercih anlamına gelir.
Uzun vadede sektörde kalıcılık sağlar: Denetimlerden sorunsuz geçmek, kurumsal sözleşmelere dahil olabilmek ve düzenli iş alabilmek için belge, vazgeçilmez bir unsurdur.

Belgeler Kâğıt Değil, Güvenliktir

Taşımacılık sektörü hızla değişiyor; yol aynı kalsa da kurallar, beklentiler ve sorumluluklar yeniden yazılıyor. SRC 3 bu yeni düzenin sadece bir gerekliliği değil, aynı zamanda güvenin, disiplinin ve iş ahlakının simgesidir. Her belge, bir mesleği ciddiye almanın işaretidir. Ve bu ciddiyet, yalnızca yola değil; birlikte çalışılan insanlara, taşınan yüke ve kurulan ilişkilere de yansır.

Bugün bir belge almak, yarın daha sağlam bir zeminde durmak anlamına gelir. SRC 3 de o zeminin temel taşlarından biridir.