"Jin, Jiyan, Azadî" Kürtçe bir slogan olup Türkçeye “Kadın, Yaşam, Özgürlük” olarak çevrilir. Bu ifade, yalnızca bir politik slogan değil; aynı zamanda bir varoluş felsefesi, bir hak arayışı ve toplumsal değişimin sembolüdür. Kadının merkezde olduğu, yaşamı kutsayan ve özgürlüğü temel hak olarak gören bu söylem, Kürt özgürlük hareketinden çıkmış; zamanla dünya çapında feminist hareketlerin, insan hakları savunucularının ve aktivistlerin benimsediği evrensel bir mesaj haline gelmiştir.
Bu üç kelime; tarihsel, kültürel ve siyasi katmanlar taşıyan derinlikli bir anlam yapısına sahiptir. Hem Kürt kadın hareketinin temel ilkesi olarak hem de otoriter rejimlere karşı bir direniş şiarı olarak kullanılır. En son 2022 yılında İran'da Mahsa Amini’nin öldürülmesinin ardından küresel protestolarda yeniden gündeme gelmiş ve dünya çapında geniş bir dayanışma ile karşılanmıştır.
“Jin” kelimesi Kürtçede “kadın” anlamına gelir. Aynı zamanda Kürtçe “can” ve “yaşam” kelimesi olan “jiyan”la etimolojik bir bağ içerir. Bu bağ, kadının yaşamın kaynağı olduğu inancını yansıtır. Jin kelimesi, bu söylemde yalnızca biyolojik cinsiyeti değil; toplumsal, politik ve kültürel bir varlığı ifade eder.
Kürt hareketinde kadın, sadece özgürlüğü arayan bir birey değil; aynı zamanda toplumu dönüştüren ve öncülük eden bir özne olarak konumlandırılır. Kadının özgür olmadığı bir toplumun özgür olamayacağı fikri, bu ifadenin temel direğidir. Jin kelimesi bu yönüyle kadını sadece “mazlum” değil, aynı zamanda “direnişçi” olarak da tanımlar.
“Jiyan” kelimesi Kürtçede “yaşam” anlamına gelir. Bu kelimeyle birlikte slogan, bir hak arayışını değil; yaşama dair bir felsefeyi, bir varoluş biçimini dile getirir. Yaşamın kendisi, bu söylemde kutsaldır ve korunması gerekir.
Ancak bu yaşam, edilgen bir hayat değil; onurlu, eşit, adil ve özgür bir yaşamdır. Dolayısıyla yaşam, sadece biyolojik bir süreklilik değil; politik bir duruşa, ahlaki bir zemine ve kolektif bir mücadeleye işaret eder.
Bu anlayış, özellikle savaş, zorunlu göç, yoksulluk ve patriyarkal baskı altında yaşayan kadınlar için yaşam hakkının savunulmasını doğrudan politik bir mücadeleye dönüştürür.
“Azadî” kelimesi “özgürlük” demektir ve sloganın en güçlü boyutudur. Burada özgürlük, sadece fiziksel sınırlamalardan kurtulmak değil; aynı zamanda zihinsel, kültürel, cinsel ve sınıfsal baskılardan da arınmayı ifade eder.
Azadî, Kürt halkı için hem ulusal hem bireysel bir hedefken; kadınlar için çok daha katmanlı bir anlam taşır. Kadının özgürlüğü, toplumsal devrimin ön koşulu olarak görülür. Bu bağlamda “azadî”, hem kadın hem halk özgürlüğünü eş zamanlı savunur.
Kadınların özgürlüğü sadece bireysel tercihleri kapsamaz; evdeki rollerinden çalışma hakkına, eğitim erişiminden siyasi katılıma kadar çok geniş bir alana yayılan eşitlik talebini içerir.
Bu üç kelimelik slogan ilk kez Kürt Özgürlük Hareketi içinde kadın mücadelesi çerçevesinde sistematik olarak kullanılmıştır. PKK’nin kadın yapılanması olan PAJK (Partiya Azadiya Jin a Kurdistanê) ve YPJ (Kadın Koruma Birlikleri), bu felsefeyi ideolojik bir zemin haline getirmiştir.
Abdullah Öcalan’ın teorilerinde “kadın özgürlük ideolojisi”, toplumsal devrimin ana eksenlerinden biri olarak değerlendirilmiş ve kadınlar bu hareket içinde bağımsız özne haline gelmiştir. Jin, Jiyan, Azadî sloganı bu ideolojinin üç temel direğini yansıtır:
Jin: Cinsiyetçiliğe karşı mücadele
Jiyan: Yaşanabilir, barışçıl ve adil bir toplum
Azadî: Ulusal ve bireysel özgürlük
Bu yönüyle slogan, sadece sembolik değil, aynı zamanda örgütsel ve teorik bir yön taşır.
2022 yılında İran’da Mahsa Amini adlı Kürt kadının “başörtüsü kurallarına uymadığı” gerekçesiyle ahlak polisi tarafından gözaltına alınıp hayatını kaybetmesi, Jin, Jiyan, Azadî sloganının küresel bir simgeye dönüşmesini sağladı. İran’da başlayan protestolar kısa sürede dünya çapında yankı buldu.
Slogan, kadınların yaşam hakkını savunan evrensel bir çığlık haline geldi. Tahran’dan Paris’e, New York’tan İstanbul’a kadar milyonlarca insan bu sözleri pankartlara taşıdı.
Bu noktada Jin, Jiyan, Azadî, artık sadece Kürt kadınlarına ait bir mücadele şiarı değil; dünya kadın hareketinin ortak bir direniş sembolü oldu.
“Kadın, yaşam, özgürlük” ifadesi feminist teoriyle doğrudan örtüşür. Radikal feminizmin “kişisel olan politiktir” anlayışı ile bu sloganın felsefesi birebir örtüşür. Kadının özneleşmesi, toplumsal değişimin ön koşulu olarak görülür.
Ayrıca bu slogan, Batı merkezli olmayan bir feminist söylem olarak önemlidir. Küresel feminizm içinde yerel ve etnik kimliklerin özgünlüğüne vurgu yapar. Kürt kadın hareketi, bu sloganla birlikte uluslararası feminizm literatüründe özgün bir yer edinmiştir.
Jin, Jiyan, Azadî ifadesi sadece siyasetle sınırlı kalmamıştır. Şiir, sinema, tiyatro, müzik ve sokak sanatı gibi birçok alanda da güçlü bir ifade biçimi haline gelmiştir. Protest sanatların, feminist performansların ve belgesel yapımların ortak teması olmuştur.
Murat Yıldırım’ın yönettiği ve uluslararası festivallerde gösterilen belgesellerden tutun da sokak duvarlarına yazılan graffitilere kadar bu ifade, halkın direniş hafızasında canlı şekilde yer alır.
Jin, Jiyan, Azadî; sadece üç kelimelik bir slogan değil, çok katmanlı bir direniş ideolojisidir. Kadını merkeze alır, yaşamı kutsar, özgürlüğü temel hak olarak savunur. Hem bireysel hem toplumsal düzeyde dönüşümün kapısını aralar.
Kürt kadın hareketinden doğmuş olsa da, bugün dünyanın dört bir yanında baskıya, şiddete ve eşitsizliğe karşı bir ses, bir duruş, bir manifestoya dönüşmüştür. Bu yönüyle Jin, Jiyan, Azadî çağımızın en güçlü politik ve ahlaki çağrılarından biri haline gelmiştir.
İlgili diğer içerikler
Empirizm, bilginin kaynağının doğuştan gelen fikirler değil, deneyim ve gözlem olduğunu savunan bir felsefi yaklaşımdır. Bu düşünceye göre insan zihni, dünyaya boş bir levha (tabula rasa) olarak gelir ve zamanla duyular aracılığıyla bilgi edinir. Bilginin temelini duyusal veriler oluşturur. Dolayısıyla doğru bilgiye ancak dış dünya ile etkileşim kurarak ulaşılabilir.
Ergonomi, insan ile çalışma ortamı arasındaki etkileşimi en verimli, en güvenli ve en konforlu hale getirmeyi amaçlayan bilim dalıdır. Yunanca “ergon” (iş) ve “nomos” (kural, yasa) kelimelerinin birleşiminden türeyen ergonomi, kelime anlamı itibarıyla “iş yasası” ya da “çalışma bilimi” şeklinde ifade edilebilir. Modern ergonomi ise yalnızca iş yerlerini değil, ev ortamından hastanelere, bilgisayar arayüzlerinden kamu araçlarına kadar insanın etkileşime girdiği tüm fiziksel ve dijital alanları kapsar.
Escobar ismi, dünya kamuoyunda en çok Pablo Escobar ile anılsa da, kökeni, anlamı ve çağrıştırdığı katmanlar bakımından çok daha geniş ve karmaşık bir çerçevede değerlendirilebilir. Bu kelime, sadece bir soyadı olmaktan çıkıp uluslararası medya, suç tarihi, sosyoloji, ekonomi ve kültürel hafızada güçlü bir simge haline gelmiştir. Peki Escobar ne anlama gelir? Bu kelimenin etimolojik kökeni nedir? Hangi kişiyle özdeşleşmiştir? Ve neden bugün hâlâ bu kadar etkilidir? Tüm bu sorulara, tarihsel bağlamlar ve çok katmanlı yaklaşımla cevap vereceğiz.
Fermente, en basit tanımıyla bir maddenin mikroorganizmalar yardımıyla kimyasal olarak dönüştürülmesi sürecidir. Genellikle bakteri, maya veya küf gibi mikroorganizmalar sayesinde organik bileşiklerin başka bileşiklere dönüştüğü biyolojik bir süreçtir. Fermente kavramı, hem biyoloji hem gıda teknolojisi hem de kültürel gelenekler açısından oldukça geniş ve çok katmanlı bir anlama sahiptir.
GBT, “Genel Bilgi Toplama” sisteminin kısaltmasıdır. Türkiye’de Emniyet Genel Müdürlüğü ve Jandarma Genel Komutanlığı tarafından kullanılan, bireylerin adli, idari ve güvenlik açısından durumlarını kontrol etmek amacıyla oluşturulmuş dijital bir sorgulama sistemidir. GBT sorgusu, trafik çevirmelerinden havaalanı kontrollerine, kamu kurumlarındaki işlemlerden adliye süreçlerine kadar birçok farklı noktada uygulanabilir. Sistemde yer alan bilgiler genellikle kimlik, sabıka kaydı, arama kararları, mahkeme celpleri, yakalama emirleri, pasaport durumları gibi çeşitli başlıklardan oluşur.
Green Card, Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD) kalıcı oturma ve çalışma hakkı sağlayan yasal bir belgedir. Resmi adıyla “Permanent Resident Card” olan bu kart, sahibine ABD’de süresiz oturma, çalışma, sosyal haklara erişim ve bazı durumlarda devlet hizmetlerinden faydalanma hakkı tanır. Adını fiziksel kartın geçmişte yeşil renkte olmasından alan Green Card, hem Amerika’ya göç etmek isteyen bireyler için hem de ABD'nin göç politikaları açısından stratejik bir enstrümandır.
Heyelan, eğimli bir arazide yer alan toprak, kaya ya da yamaç malzemesinin yerçekiminin etkisiyle bulunduğu yerden koparak aşağı doğru kayması olayıdır. Genellikle yoğun yağış, kar erimesi, yeraltı su seviyesinin artışı veya insan eliyle yapılan müdahaleler sonucu meydana gelir. Jeoloji ve afet yönetimi açısından incelendiğinde heyelan, yeryüzü şekillerinin zamanla değişmesinde büyük rol oynayan dinamik bir süreçtir.
İzole kelimesi, en temel anlamıyla “ayrılmış”, “yalıtılmış” ya da “soyutlanmış” demektir. Fransızca kökenli “isolé” kelimesinden Türkçeye geçmiştir ve Latince “insula” (ada) kelimesiyle etimolojik bağ taşır. Bu yönüyle kelimenin kökü bile fiziksel ve simgesel ayrılığı ima eder. Ancak “izole” sadece fiziksel bir ayrılığı değil; psikolojik, biyolojik, toplumsal, teknolojik ve kültürel anlamları da kapsayan çok yönlü bir kavramdır. Günümüzde bu kelimeye; inşaattan sağlığa, pandemilerden psikolojiye, enerjiden siber güvenliğe kadar geniş bir çerçevede rastlamak mümkündür. Bu yazıda “izole” kavramını tüm bu katmanlarıyla ayrıntılı şekilde inceleyeceğiz.
Popüler içerikler
153, Türkiye'de belediye hizmetlerine yönelik olarak kurulan bir çağrı merkezi numarasıdır. Genellikle vatandaşların şikâyet, talep, öneri veya bilgi alma amaçlı olarak aradığı bu numara, "ALO 153 Beyaz Masa" ya da “ALO 153 Çağrı Merkezi” adıyla bilinir. Bu hat, doğrudan belediyelere bağlıdır ve belediye sınırları içindeki hizmetlerle ilgili iletişim kurulmasını sağlar. 7 gün 24 saat hizmet verir. Hem sabit hatlardan hem de cep telefonlarından arandığında ücretlendirme yapılmaz.
28 Şubat Olayı, Türkiye siyasi tarihine “postmodern darbe” olarak geçen, 1997 yılında gerçekleşen ve doğrudan askerî müdahale olmaksızın sivil siyaseti yönlendiren bir süreçtir. Bu olay, özellikle dönemin Refah-Yol Hükûmeti’ne karşı Türk Silahlı Kuvvetleri’nin başını çektiği bir dizi karar, baskı ve yönlendirme ile şekillenmiştir. 28 Şubat 1997 tarihinde toplanan Milli Güvenlik Kurulu (MGK), bir dönüm noktası olarak kabul edilir. Ancak 28 Şubat sadece bir gün değil; yıllar süren bir baskı ve dönüşüm sürecinin adıdır.
Adabı muaşeret nedir sorusu, yalnızca görgü kuralları çerçevesinde ele alınabilecek basit bir merak değil; aynı zamanda bir toplumun kültürel, ahlaki ve hatta inanç temelli değerlerinin davranışa yansımasıdır. Adab-ı muaşeret; bireyin sosyal yaşamda diğer insanlarla olan ilişkilerinde uyması gereken saygı, nezaket ve ölçülülük ilkelerini kapsayan bir kurallar bütünüdür. Hem bireysel hem de toplumsal huzurun teminatı olan bu kavram, sadece “nasıl davranmalıyım?” sorusunun değil, “karşımdakine ne kadar değer veriyorum?” sorusunun da cevabıdır.
Afrodizyak, cinsel isteği artırdığına inanılan yiyecek, içecek, bitki ya da maddelere verilen genel isimdir. Tarih boyunca hem kadınlarda hem erkeklerde cinsel arzuyu, performansı ya da uyarılmayı artırmak için çeşitli doğal ve kimyasal maddeler afrodizyak olarak kullanılmıştır. Bu terim adını, Yunan mitolojisindeki aşk ve güzellik tanrıçası Afrodit’ten alır. Günümüzde hem halk arasında hem de bilimsel çevrelerde afrodizyak etkili maddeler tartışmalı olsa da bazı ürünlerin libido üzerinde dolaylı etkileri olduğu kabul edilmektedir.